Рекламный баннер 990x90px bantop
XV төгүлүн ыытыллар «Уһанар-айар Саха сирэ»
09:12 20.03.2025 16+
XV төгүлүн ыытыллар «Уһанар-айар Саха сирэ»
быыстапка дьаарбаҥка түмүктэрэ
Хаҥалас улууһун уран тарбахтаахтара Саха сирин норуотун маастарыгар аналлаах ( XV төгүлүн ыытыллар «Уһанар-айар Саха сирэ» ( XV "Якутия мастеровая" ) быыстапка дьаарбаҥкаҕа ситиһиилээхтик кыттан кэллилэр. Быйылгы тэрээһин Улуу кыайыы 80 сылыгар ананан ыытыллыа. Улууспутуттан 22 киһи араас куонкурстарга, маастар-кылаастарга, опыт атастаһыыга, быыстапкаҕа кытыннылар. Норуот уус-уран оҥоһуктарын бары көрүҥэр үлэлэрбитин көрдөрдүбүт: Быйылгы үбүлүөйдээх тэрээһиҥҥэ тыһыынчаттан тахса өрөспүүбүлүкэбит талааннаах дьоно кыттыыны ыллылар.
Быыстапка-дьаарбаҥка иһинэн ыытыллар идэ таһымын үрдэтэр «Өрөгөй чорооно» күрэх Дьокуускай куорат «Арчы» духуобунас дьиэтигэр ыытыллынна. Күрэххэ Таатта, Горнай, Нам, Үөһээ Бүлүү, Сунтаар, Хаҥалас улуустарыттан, Мииринэй оройуонуттан, Дьоккуускай куораттан 14 киһи кытынна. Биһиги улууспутуттан Хачыкааттан СӨ уус-уран оҥоһуктарын маастара Петров Сергей Соломонович кыттан «Чочуонай чороон» анал аат, диплом уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуотун маастара, «Дархан уус» Павел Григорьевич Тимофеев дьиэ-кэргэнэ олохтообут 10 тыһыынча харчынан бирииһин ылла. Бу күрэххэ икки күн устата эрдэттэн бэлэмнэммит 30 см кырата суох заготовканы аҕалан оһуор-мандар кыһан, арыылаан өрөгөй чороонун силигин ситэрэн көрдөрдүлэр
Саха норуотун уран уус түһүлгэтин дьоҥҥо-сэргэҕэ көрдөрүү, сахалыы төрүт-уус оҥоһуктары үйэтитэр, саҥа ааттары арыйар сыаллаах туос оҥоһуктар күрэхтэригэр тууйас тигиитигэр Нөмүгүттэн СӨ уус-уран оҥоһуктарын масстара Охлопкова Александра Александровна кыттан махтал сурук уонна сертификат ылла. Бу күрэххэ 12 киһи араас улуустартан кыттыыны ыллылар.
«Кэрэни кэрэхсээ» норуот маастардарын уонна модельердар айар биэчэрдэригэр СӨ норуотун маастара Фадеева Анисия Кузьминична уонна СӨ уус-уран оҥоһуктарын масстара Ефимова Елена Петровна ситиһиилээхтик кытыныллар.
«Норуот оҥоһуктарын сайдыытыгар туһуламмыт аһаҕас кэпсэтиигэ Хаҥалас улууһун Нөмүгү нэһилиэгин баһылыга Устинов Наум Васильевич, Нөмүгү нэһилиэгин "Ситим" бөлөх салайааччыта Игнатьева Дора Сидоровна Нөмүгү нэһилиэгин уус-уран оҥоһуктарын сайдыытыгар олохтоох дьаһалта, Хаҥалас улууһун култуура тэрилтэлэрин сабыдыалын туһунан кэпсээтилэр.
Нөмүгү нэһилиэгин маастардара хас сыл аайы өрөспүүбүлүкэ иһинэн ыытыллар бары тэрээһиннэргэ көхтөөхтүк, таһаарыылаахтык кытталлар. Нөмүгүлэр (сал. Игнатьева Дора Сидоровна) былыргы ыһыах иһитин оҥорууга ылсан айымньылаахтык үлэлии сылдьаллар. Мындыр өбүгэлэрин утумнаан, төрүт дьарык кистэлэҥнэрин арыйан оҕус тириитин таҥастыыр былыргы ньымалары сөптөөхтүк туттан сири иһити тигэнннэр XV төгүлүн ыытыллар «Уһанар-айар Саха сирэ» быыстапка дьаарбаҥка тирииттэн, түүттэн тигии көрүҥэр кыайыылаах 1 миэстэни ыллылар. Бу көрүҥҥэ СӨ уус-уран оҥоһук маастара Игнатьева Ольга Романовна (Ситим түмсүү, Нөмүгү) “Симэх” национальнай киин дипломун ылла.
Быйылгы быыстапкаҕа аан бастаан кыттан эдэр кэскиллээх талааннах ыччаппыт Нөмүгү иэһилиэгиттэн Саввин Григорий Григорьевич сахалыы таҥас көрүҥэр кыһыҥҥы эр киһи толору таҥаһын тигэн элбэх дьон, дьүүллүүр сүбэ сэҥээриитин ылла. Григорий өссө бисерынан дьахтар араас киэргэллэрин:17 үйэтээҕи өттүк симэҕин, хаппардары, кыалыктары сөргүтэн тигэн күрэххэ таһаарда. Үбүлүөйдээх быыстапкаҕа “Симэх” национальнай киин дипломунан наҕараадаланна. Кэрэни, үйэлээҕи үксэтэр эдэр ыччаппыт ситиһиитэ биһигини үөрдэр уонна элбэҕи эрэннэрэр.
Мас оҥоһуктарга Саха Өрөспүүбүлүкэтин уус-уран оҥоһуктарын маастара Колодезников Демьян Дмитриевич Өктөм нэһилиэгиттэн кыттан “эпос олоҥхо” анал ааты ылла. Демьян Дмитриевич удьурхайтан саха төрүт оҥоһуктарын сөргүтүүгэ улахан сыратын биэрэр. Олонхо геройдарынан остуол оонньуутун саахыматы удьурхай мастан оҥордо. .Демьян Дмитриевич өссө муостан оҥоһуктар куонкурустарыгар кыттан “Симэх” национальнай киин грамотатын ылары ситистэ
Кыл-сиэл оҥоһуктартарга улууспут уран тарбахтаахтар ситиһиилээхтик кытыннылар. Сафронова Розалия Еримеевна Булгунняхтаахтан төрүт-уус оҥоһуктары үйэтитэр, чөл хаалларар сыаллаах үлэлиир, ол курдук кылтан илими былыргы ньыманнан баайан диплом ылла.
Хаҥалас улууһугар кыбытыгынан тигии ньыматын баһылаабыт маастардар элбэхтэр. Иис төрүт үгэһин туттан Кыһыл Үрүйэттэн СӨ норуотун маастара Константинова Дария Гаврильевна, СӨ уус-уран оҥоһуктар маастардара Антипина Евдокия Дмитриевна ат симэҕин кэмпилиэгин тигэн “Саха норуотун тигиитин төрүт үгэһин сөргүтүү” анал ааты ыллылар. Дьөһөгөй оҕотун маанылаах симэҕин маастардар бары канону тутуһан оҥорбуттарын дьон сэҥээрэ көрдө.
Куукула оҥоруу көрүҥүгэр Төхтүртэн Лыткина Татьяна Владимирова кыттан «Симэх» НК грамотатын ылла.
Бириискэ тиксибит оҥоһуктары «Симэх» норуот ускуустубатын уонна уус-уран оҥоһуктарын национальнай киинин эталоннай оҥоһуктар «Маастар өрөгөйө (Триумф мастера)» быыстапкатыгар таллылар.
Норуот уһанар –иистэнэр үгэстэрин сөргөтүүгэ, сайыннарыыга, үгүс сыллаах сыралаах үлэлэрин иһин Павлова Светлана Петровна Улахан-Аантан, Константинов Игнатий Егорович Нөмүгүттэн “СӨ норуотун маастара” , Антипина Евдокия Дмитриевна Кыһыл Үрүйэттэн, Никифорова Валериана Васильевна Нөмүгүттэн «СӨ уус-уран оҥоһуктарын маастара» үрдүк ааты П.А. Ойуунускай аатынан Академическай Саха тыйаатырыгар туттулар .
Норуот маастарын күнүн чэрчитинэн Дьокуускай киин уулуссатынан сэлэлии хаамаллара үгэскэ кубулуйда. Быйылгы хаамыы Улуу Кыайыы 80 сылыгар ананна. Тэрээһиҥҥэ Улахан-Аан, Нөмүгү, Төхтүр, Өктөм, Хачыкаат, Булгунняхтаах, Бокуруоскай куораттан кыһыҥҥы төрүт таҥастарын кэппит дьон актыыбынайдык кытыннылар. Сэлэлии хаамыыны Хаҥалас улууһун култуураҕа уонна духуобунаска сайдыы салалтатын салайааччыта Сергей Альбертович Павлов салайан киллэрдэ..
Хаҥалас улууһун уустара, маастардара инникитин даҕаны инники күөҥҥэ сылдьыахтара, түмсүүлээх буолуохтара диэн эрэнэбит. Ытык-мааны дьоннорбут саха омугун үйэлээх сүдү кистэлэҥнэрин, киэҥ көрүүлэрин тэнитэ, сайыннара турдуннар.
Наталия Федорова,
Хаҥалас улууһа «Арчы Дьиэтэ»
норуот айымньытын киинин методиһа
быыстапка дьаарбаҥка түмүктэрэ
Хаҥалас улууһун уран тарбахтаахтара Саха сирин норуотун маастарыгар аналлаах ( XV төгүлүн ыытыллар «Уһанар-айар Саха сирэ» ( XV "Якутия мастеровая" ) быыстапка дьаарбаҥкаҕа ситиһиилээхтик кыттан кэллилэр. Быйылгы тэрээһин Улуу кыайыы 80 сылыгар ананан ыытыллыа. Улууспутуттан 22 киһи араас куонкурстарга, маастар-кылаастарга, опыт атастаһыыга, быыстапкаҕа кытыннылар. Норуот уус-уран оҥоһуктарын бары көрүҥэр үлэлэрбитин көрдөрдүбүт: Быйылгы үбүлүөйдээх тэрээһиҥҥэ тыһыынчаттан тахса өрөспүүбүлүкэбит талааннаах дьоно кыттыыны ыллылар.
Быыстапка-дьаарбаҥка иһинэн ыытыллар идэ таһымын үрдэтэр «Өрөгөй чорооно» күрэх Дьокуускай куорат «Арчы» духуобунас дьиэтигэр ыытыллынна. Күрэххэ Таатта, Горнай, Нам, Үөһээ Бүлүү, Сунтаар, Хаҥалас улуустарыттан, Мииринэй оройуонуттан, Дьоккуускай куораттан 14 киһи кытынна. Биһиги улууспутуттан Хачыкааттан СӨ уус-уран оҥоһуктарын маастара Петров Сергей Соломонович кыттан «Чочуонай чороон» анал аат, диплом уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуотун маастара, «Дархан уус» Павел Григорьевич Тимофеев дьиэ-кэргэнэ олохтообут 10 тыһыынча харчынан бирииһин ылла. Бу күрэххэ икки күн устата эрдэттэн бэлэмнэммит 30 см кырата суох заготовканы аҕалан оһуор-мандар кыһан, арыылаан өрөгөй чороонун силигин ситэрэн көрдөрдүлэр
Саха норуотун уран уус түһүлгэтин дьоҥҥо-сэргэҕэ көрдөрүү, сахалыы төрүт-уус оҥоһуктары үйэтитэр, саҥа ааттары арыйар сыаллаах туос оҥоһуктар күрэхтэригэр тууйас тигиитигэр Нөмүгүттэн СӨ уус-уран оҥоһуктарын масстара Охлопкова Александра Александровна кыттан махтал сурук уонна сертификат ылла. Бу күрэххэ 12 киһи араас улуустартан кыттыыны ыллылар.
«Кэрэни кэрэхсээ» норуот маастардарын уонна модельердар айар биэчэрдэригэр СӨ норуотун маастара Фадеева Анисия Кузьминична уонна СӨ уус-уран оҥоһуктарын масстара Ефимова Елена Петровна ситиһиилээхтик кытыныллар.
«Норуот оҥоһуктарын сайдыытыгар туһуламмыт аһаҕас кэпсэтиигэ Хаҥалас улууһун Нөмүгү нэһилиэгин баһылыга Устинов Наум Васильевич, Нөмүгү нэһилиэгин "Ситим" бөлөх салайааччыта Игнатьева Дора Сидоровна Нөмүгү нэһилиэгин уус-уран оҥоһуктарын сайдыытыгар олохтоох дьаһалта, Хаҥалас улууһун култуура тэрилтэлэрин сабыдыалын туһунан кэпсээтилэр.
Нөмүгү нэһилиэгин маастардара хас сыл аайы өрөспүүбүлүкэ иһинэн ыытыллар бары тэрээһиннэргэ көхтөөхтүк, таһаарыылаахтык кытталлар. Нөмүгүлэр (сал. Игнатьева Дора Сидоровна) былыргы ыһыах иһитин оҥорууга ылсан айымньылаахтык үлэлии сылдьаллар. Мындыр өбүгэлэрин утумнаан, төрүт дьарык кистэлэҥнэрин арыйан оҕус тириитин таҥастыыр былыргы ньымалары сөптөөхтүк туттан сири иһити тигэнннэр XV төгүлүн ыытыллар «Уһанар-айар Саха сирэ» быыстапка дьаарбаҥка тирииттэн, түүттэн тигии көрүҥэр кыайыылаах 1 миэстэни ыллылар. Бу көрүҥҥэ СӨ уус-уран оҥоһук маастара Игнатьева Ольга Романовна (Ситим түмсүү, Нөмүгү) “Симэх” национальнай киин дипломун ылла.
Быйылгы быыстапкаҕа аан бастаан кыттан эдэр кэскиллээх талааннах ыччаппыт Нөмүгү иэһилиэгиттэн Саввин Григорий Григорьевич сахалыы таҥас көрүҥэр кыһыҥҥы эр киһи толору таҥаһын тигэн элбэх дьон, дьүүллүүр сүбэ сэҥээриитин ылла. Григорий өссө бисерынан дьахтар араас киэргэллэрин:17 үйэтээҕи өттүк симэҕин, хаппардары, кыалыктары сөргүтэн тигэн күрэххэ таһаарда. Үбүлүөйдээх быыстапкаҕа “Симэх” национальнай киин дипломунан наҕараадаланна. Кэрэни, үйэлээҕи үксэтэр эдэр ыччаппыт ситиһиитэ биһигини үөрдэр уонна элбэҕи эрэннэрэр.
Мас оҥоһуктарга Саха Өрөспүүбүлүкэтин уус-уран оҥоһуктарын маастара Колодезников Демьян Дмитриевич Өктөм нэһилиэгиттэн кыттан “эпос олоҥхо” анал ааты ылла. Демьян Дмитриевич удьурхайтан саха төрүт оҥоһуктарын сөргүтүүгэ улахан сыратын биэрэр. Олонхо геройдарынан остуол оонньуутун саахыматы удьурхай мастан оҥордо. .Демьян Дмитриевич өссө муостан оҥоһуктар куонкурустарыгар кыттан “Симэх” национальнай киин грамотатын ылары ситистэ
Кыл-сиэл оҥоһуктартарга улууспут уран тарбахтаахтар ситиһиилээхтик кытыннылар. Сафронова Розалия Еримеевна Булгунняхтаахтан төрүт-уус оҥоһуктары үйэтитэр, чөл хаалларар сыаллаах үлэлиир, ол курдук кылтан илими былыргы ньыманнан баайан диплом ылла.
Хаҥалас улууһугар кыбытыгынан тигии ньыматын баһылаабыт маастардар элбэхтэр. Иис төрүт үгэһин туттан Кыһыл Үрүйэттэн СӨ норуотун маастара Константинова Дария Гаврильевна, СӨ уус-уран оҥоһуктар маастардара Антипина Евдокия Дмитриевна ат симэҕин кэмпилиэгин тигэн “Саха норуотун тигиитин төрүт үгэһин сөргүтүү” анал ааты ыллылар. Дьөһөгөй оҕотун маанылаах симэҕин маастардар бары канону тутуһан оҥорбуттарын дьон сэҥээрэ көрдө.
Куукула оҥоруу көрүҥүгэр Төхтүртэн Лыткина Татьяна Владимирова кыттан «Симэх» НК грамотатын ылла.
Бириискэ тиксибит оҥоһуктары «Симэх» норуот ускуустубатын уонна уус-уран оҥоһуктарын национальнай киинин эталоннай оҥоһуктар «Маастар өрөгөйө (Триумф мастера)» быыстапкатыгар таллылар.
Норуот уһанар –иистэнэр үгэстэрин сөргөтүүгэ, сайыннарыыга, үгүс сыллаах сыралаах үлэлэрин иһин Павлова Светлана Петровна Улахан-Аантан, Константинов Игнатий Егорович Нөмүгүттэн “СӨ норуотун маастара” , Антипина Евдокия Дмитриевна Кыһыл Үрүйэттэн, Никифорова Валериана Васильевна Нөмүгүттэн «СӨ уус-уран оҥоһуктарын маастара» үрдүк ааты П.А. Ойуунускай аатынан Академическай Саха тыйаатырыгар туттулар .
Норуот маастарын күнүн чэрчитинэн Дьокуускай киин уулуссатынан сэлэлии хаамаллара үгэскэ кубулуйда. Быйылгы хаамыы Улуу Кыайыы 80 сылыгар ананна. Тэрээһиҥҥэ Улахан-Аан, Нөмүгү, Төхтүр, Өктөм, Хачыкаат, Булгунняхтаах, Бокуруоскай куораттан кыһыҥҥы төрүт таҥастарын кэппит дьон актыыбынайдык кытыннылар. Сэлэлии хаамыыны Хаҥалас улууһун култуураҕа уонна духуобунаска сайдыы салалтатын салайааччыта Сергей Альбертович Павлов салайан киллэрдэ..
Хаҥалас улууһун уустара, маастардара инникитин даҕаны инники күөҥҥэ сылдьыахтара, түмсүүлээх буолуохтара диэн эрэнэбит. Ытык-мааны дьоннорбут саха омугун үйэлээх сүдү кистэлэҥнэрин, киэҥ көрүүлэрин тэнитэ, сайыннара турдуннар.
Наталия Федорова,
Хаҥалас улууһа «Арчы Дьиэтэ»
норуот айымньытын киинин методиһа
Оставить сообщение: